वेद, विवाह और कुटुम्ब संस्था

Abstract

ઋગ્વેદની કુટુંબસંસ્થા પિતૃપ્રધાન છે. જેમાં પિતા તથા પુત્રને માતા કે કન્યાની અપેક્ષાએ વધારે અધિકાર મળેછે. ઋગ્વેદમાં પિતા કે માતાને ભુલોક અને પૃથ્વીલોક તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યા છે. અહીં આ બન્નેની સમાન મહિમાનું પણ વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. સુર્યા-સુક્તોમાં સુર્યા અને ચંદ્રમાના વિવાહનું વર્ણન છે. આર્યોના વિવાહ સંસ્કારમાં આ સુર્યા-સુક્તોના મંત્રોનું પઠન કરવું પડે છે. આ શોધલેખ માં વૈદિકોની કુટુંબસંસ્થા તથા વિવાહ ઉપર સંક્ષેપમાં પરામર્શ કરવામાં આવ્યો છે, અને આ અંગેના ઉભા થઇ ગયેલા ખોટામતોની સમીક્ષા કરવામાં આવીછે.